Debunking de ophef over Nervus Vagus en Ademhaling

De nervus vagus en ademhaling zijn de laatste jaren enorm populair geworden in de wereld van wellness, biohacking en stressregulatie. Er worden echter veel overdreven claims gedaan over hoe deze zenuw precies werkt en wat ademhaling kan doen. In dit document deel ik mijn ervaring als lichaamsgericht therapeut en combineer ik wetenschap met praktijk.

1. “Diepe ademhaling activeert direct de nervus vagus en ontspant je zenuwstelsel”

Feit: Ademhaling kan zeker invloed hebben op het autonome zenuwstelsel, maar het is niet zo dat elke diepe ademhaling direct de nervus vagus “aanzet”. Wat wél klopt, is dat langzame, ritmische ademhaling (zoals een verlengde uitademing) parasympathische activiteit kan bevorderen. Dit gebeurt door mechanische receptoren in de longen en het diafragma, maar het is geen directe “aan/uit-knop” voor ontspanning.

Praktijk: In mijn sessies zet ik ademhaling in als een middel om mensen te helpen contact te maken met hun lichaam en om stress en spanning te reguleren. Dit is altijd ingebed in een bredere lichaamsgerichte benadering.

2. “De nervus vagus is dé ontspanningszenuw”

Feit: De nervus vagus is een belangrijke parasympathische zenuw, maar ontspanning is slechts één van zijn vele functies. Hij reguleert ook spijsvertering, hartslagvariabiliteit en sociale binding. Bovendien speelt de nervus vagus een rol in de ‘freeze’-respons (dorsale vagale shutdown), wat juist géén ontspanning is, maar een overlevingsmechanisme.

Praktijk: In mijn werk zie ik vaak dat regulatie van de nervus vagus niet alleen over ontspanning gaat, maar ook over het ontwikkelen van veerkracht. Door ademhaling te combineren met lichaamsgerichte methoden help ik mensen hun zenuwstelsel op een gezonde manier te balanceren.

3. “Ademhaling alleen kan je vagale tonus drastisch verbeteren”

Feit: Ademhaling is een nuttig hulpmiddel, maar vagale tonus (de mate waarin de nervus vagus actief en flexibel reageert) wordt door veel meer factoren beïnvloed. Denk aan beweging, sociale interactie, zingeving, voeding en slaap. Ademhaling kan hier een ondersteunende rol in spelen, maar is geen magische oplossing op zichzelf.

Praktijk: In mijn sessies combineer ik ademhaling met elementen uit lichaamswerk, zoals gerichte aanraking, houdingsbewustzijn en somatische oefeningen. Dit versterkt het effect op de vagale tonus en helpt mensen om stressregulatie beter in hun dagelijks leven te integreren.

4. “Stimuleer je nervus vagus en al je stressproblemen verdwijnen”

Feit: Nervus vagus-stimulatie kan bijdragen aan stressregulatie, maar het is geen wondermiddel. Trauma, chronische stress en emotionele blokkades vragen vaak een bredere aanpak, zoals lichaamsgerichte therapie, cognitieve verwerking en levensstijlveranderingen. Alleen focussen op ademhaling zonder naar bredere contexten te kijken, is een te simplistische benadering.

Praktijk: In mijn praktijk werk ik met een integratieve benadering waarin ademhaling wordt gecombineerd met psychologische en fysieke ondersteuning. Dit kan variëren van lichaamsbewustzijn en aanraking tot methoden die het zenuwstelsel helpen reguleren op een dieper niveau.

Conclusie:

Ademhaling is een krachtig hulpmiddel om het zenuwstelsel te reguleren en de nervus vagus te beïnvloeden, maar de huidige hype bevat vaak overdreven claims. Mijn ervaring als lichaamsgericht therapeut leert dat een holistische aanpak, waarin ook lichaamswerk, beweging, sociale verbinding, voeding en rust een rol spelen, realistischer en effectiever is voor duurzame regulatie van het zenuwstelsel.

Door wetenschap en praktijk te combineren, bied ik een genuanceerde en effectieve benadering voor mensen die hun stressregulatie en welzijn willen verbeteren.

150 150 Richard Zoet